نقش گونۀ بلوط ایرانی (quercus persica) در مسلح سازی خاک (مطالعۀ موردی: منطقۀ تبرک، حوضۀ بازفت)

پوشش گیاهی با افزایش چسبندگی خاک، سبب افزایش مقاومت خاک در برابر حرکات توده ای و فرسایش می شود. مهم ترین تأثیر پوشش گیاهی در پایداری، سازوکار مسلح سازی توسط ریشه هاست. میزان مسلح سازی به تراکم و مقاومت کششی سیستم ریشۀ گیاهان بستگی دارد. هدف این پژوهش، بررسی دو پارامتر مقاومت کششی و تراکم ریشۀ گونۀ بلوط ایرانی و مقایسۀ مقاومت کششی و میزان مسلح سازی این گونه در دو فصل زمستان و تابستان است. برای برآورد نسبت سطح ریشه به خاک و پراکنش ریشه ها در افق های مختلف از روش سیستم بیرون زدۀ ریشه ها در اثر فرسایش استفاده و قطر کلیۀ ریشه های دیواره اندازه گیری شد. همچنین نمونه های ریشه به طور تصادفی از پنج پایه بلوط جمع آوری و مقاومت کششی آنها با دستگاه اینسترون استاندارد اندازه گیری شد. مقدار کمینه و بیشینۀ نسبت سطح ریشه به خاک به ترتیب 0002/0 درصد و 93/27 درصد مشاهده شد. دامنۀ قطری ریشه های آزمایش شده برای آزمایش مقاومت ریشه، 5/5- 1/0 میلی متر، دامنۀ نیروی کشش  3/411- 3/1 نیوتن و دامنۀ مقاومت کششی 85/3503 – 93/0 مگاپاسکال بود. بیشترین نسبت سطح ریشه به خاک در عمق 10-0 سانتی متر و کمترینِ آن در عمق 50 سانتی متری دیده شد. با استفاده از این نتایج، میزان مسلح سازی در دو فصل محاسبه و مشاهده شد که بیشترین میزان مسلح سازی مربوط به فصل خزان و در افق 10 سانتی متر است. کمترین و بیشترین میزان مسلح سازی در فصل رویش به ترتیب 0001/0 و 87/2 کیلوپاسکال و در فصل خزان به ترتیب 0004/0 و 37/3 کیلوپاسکال به دست آمد.